Μορφωτικός Σύλλογος Τσαριτσάνης (1978-2025). Η ομιλία της Πολυτίμης Γκουγκουλούλη,μέλους του Δ.Σ του Συλλόγου, στην εκδήλωση για την 1η μέρα του 4ου Ανταμώματος Απανταχού Τσαριτσανιωτών

Ίδρυση

Ο Μορφωτικός Σύλλογος Τσαριτσάνης ιδρύθηκε επίσημα στις 15 Μαρτίου 1978 στην Τσαριτσάνη, από ομάδα 32 νέων του χωριού. Η ίδρυση πραγματοποιήθηκε λίγα χρόνια μετά τη λήξη της δικτατορίας, σε μια περίοδο που η νεολαία αναζητούσε διεξόδους για δημιουργία και πρόοδο. Πράγματι, ο Σύλλογος δημιουργήθηκε για να καλύψει το πολιτιστικό κενό της εποχής, εκφράζοντας την αγωνία και τη δίψα των νέων για πολιτισμό. Στην ιδρυτική γενική συνέλευση εκλέχθηκε η πρώτη προσωρινή διοικούσα επιτροπή του Συλλόγου που αποτελούνταν από τους:

Σερδένη Θανάση, Πρόεδρο

Βίτκο Δημήτριο, Αντιπρόεδρο

Σαπουνά Ευάγγελο, Γραμματέα

Ματούλα Βασιλική, ταμία

Πάπα Αντώνη, μέλος

Αναγνωστούλη Θανάση, μέλος

Δάσιου Ολυμπία, μέλος.,

 ενώ το καταστατικό του εγκρίθηκε με απόφαση του Πρωτοδικείου Λάρισας (απόφαση 80/1978) – γεγονός που έδωσε στο σύλλογο νομική υπόσταση.

Οι σκοποί του Συλλόγου, όπως καταγράφηκαν στο αρχικό καταστατικό, φανερώνουν το όραμα των ιδρυτών του. Μεταξύ άλλων, τέθηκαν στόχοι όπως: η ανύψωση του πολιτιστικού επιπέδου των κατοίκων, η εκλαΐκευση και διάδοση πρακτικών και ωφέλιμων γνώσεων από όλες τις επιστήμες και τέχνες, η αξιοποίηση της πλούσιας ιστορικής και λαογραφικής κληρονομιάς του τόπου, καθώς και η καλλιέργεια πνεύματος αλληλοβοήθειας και συλλογικότητας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην στήριξη της νεολαίας της περιοχής, στην συνεργασία με τους απανταχού Τσαριτσανιώτες (για διατήρηση επαφής με όσους ζουν μακριά) και στην προστασία των μνημείων και της λαογραφίας της Τσαριτσάνης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, «η ανάγκη και η οργή» της εποχής γέννησαν τον Σύλλογο, ο οποίος θα λειτουργούσε ως όχημα προόδου για την πολιτιστική, καλλιτεχνική και πνευματική ανύψωση  των κατοίκων του χωριού.

Βασική αρχή που καθοδηγεί τη δράση και την παρέμβαση του Συλλόγου στα 47 χρόνια της λειτουργίας του είναι ότι ο πολιτισμός μπορεί και πρέπει να αποτελεί κοινωνικό αγαθό και όχι εμπορικό προϊόν. Ο πολιτισμός πρέπει να είναι προσβάσιμος σε όλους και να παράγεται από όλους όσους το επιθυμούν.

Κύριες Δράσεις

Από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, ο Μορφωτικός Σύλλογος Τσαριτσάνης αναπτύσσει πλούσια μορφωτική, πολιτιστική και κοινωνική δράση. Με συνεχή παρουσία στα τοπικά δρώμενα, ο Σύλλογος διοργανώνει εκδηλώσεις, δρώμενα και πρωτοβουλίες που προάγουν τον πολιτισμό και την παιδεία. Ενδεικτικά, μια από κυριότερες δραστηριότητες και πρωτοβουλίες του Συλλόγου διαχρονικά αποτελεί η έκδοση της εφημερίδας η «Τσαριτσάνη».

·         Εφημερίδα «Η Τσαριτσάνη»: Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το μήνα Φεβρουάριο του 1982, με την βούληση να γίνει βήμα επικοινωνίας των Τσαριτσανιωτών, βήμα προβολής και επίλυσης των προβλημάτων του χωριού μας. Η έκδοση της εφημερίδας στοχεύει στην εκπλήρωση των σκοπών του Συλλόγου, όπως ορίζονται στο καταστατικό. Αποτελεί ένα σημαντικό όπλο στην προσπάθεια να ανέβει το πνευματικό και πολιτιστικό επίπεδο των Τσαριτσανιωτών. Η εφημερίδα αυτή (αρχικά διμηνιαία, αργότερα τριμηνιαία) τυπώνεται σε εκατοντάδες αντίτυπα, πολλά εκ των οποίων αποστέλλονται σε Τσαριτσανιώτες σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, λειτουργώντας ως συνδετικός κρίκος της διασποράς. Η μεγάλη αύξηση όμως  του κόστους αποστολή της για την οποία έγκαιρα ενημερώσαμε τα μέλη του Συλλόγου, δυσκόλεψε την τακτική έκδοσή της. Η μάχη της έκδοσης είναι πολύ σημαντική για το Δ.Σ του Συλλόγου καθώς η εφημερίδα είναι το πιο σημαντικό όπλο για  την ενημέρωση των Τσαριτσανιωτών κυρίως των απόδημων.

·         Ιστολόγιο (Blog) mstsaritsanis.blogspot.com.  και σελίδα στο facebook: Δίπλα στην εφημερίδα, συμπληρωματικά προς αυτή, λειτουργεί η σελίδα του Συλλόγου στο facebook και η ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, η οποία άμεσα και γρήγορα μεταφέρει την εικόνα της Τσαριτσάνης σε όλο τον κόσμο. Η επισκεψιμότητα έχει ανέβει σταθερά, όλο και πιο πολλοί απόδημοι μέσω της σελίδας στο facebook και της ιστοσελίδας έρχονται σε άμεση επαφή με τον Σύλλογο και το χωριό, ιδιαίτερα νέα παιδιά Τσαριτσανιώτες δεύτερης και τρίτης γενιάς.

Δανειστική Βιβλιοθήκη «Ηρακλής Αδαμούλας». Η Δανειστική Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε με απόφαση του Δ.Σ. του Μορφωτικού Συλλόγου Τσαριτσάνης, τον Οκτώβριο του 2008, με την οποία υλοποιήθηκε μία από τις κατευθυντήριες αρχές που έθεσε η Γενική Συνέλευση του Συλλόγου του Σεπτεμβρίου το ίδιο χρόνου. Φέρει επωνυμία «ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΔΑΜΟΥΛΑΣ», προς τιμήν του αδικοχαμένου πρώην προέδρου του Συλλόγου Ηρακλή Αδαμούλα.

 Η βιβλιοθήκη έγινε πραγματικότητα γιατί στο μεταξύ η πρωτοβουλία αγκαλιάστηκε. Δεκάδες πατριώτες βοήθησαν εμπλουτίζοντας την με βιβλία και εκπαιδευτικό υλικό. Στεγάζεται στα Γραφεία του Συλλόγου που βρίσκονται στο κτίριο του «Δεσποτικού» και πλέον σήμερα διαθέτει σήμερα συνολικά 10.000+ τίτλους βιβλίων, διαθέτει κλιματιζόμενο χώρο- αναγνωστήριο για τους επισκέπτες, διαχειρίζεται το αρχείο των εφημερίδων, του οποίου χρήση μπορεί να γίνει από όλο τον κόσμο για ερευνητικούς σκοπούς, διαχειρίζεται το ηλεκτρονικό, φωτογραφικό και κινηματογραφικό αρχείο του Συλλόγου, το οποίο ψηφιοποιείται και διασώζεται με ευθύνη της Κινηματογραφικής Λέσχης, και ακόμη προσφέρει ευκαιρίες για ψυχαγωγία με διάφορες εκπαιδευτικές δράσεις.

Λαογραφικό Μουσείο Τσαριτσάνης: Η ίδρυση του μουσείου υπήρξε πρωτοβουλία του Συλλόγου. Ξεκίνησε με μια μεγάλη έκθεση λαογραφικού υλικού τον Αύγουστο του 2009 (στο πλαίσιο του 2ου Ανταμώματος Τσαριτσανιωτών) και η ανταπόκριση του κοινού οδήγησε στη δημιουργία μόνιμης στέγης. Το Λαογραφικό Μουσείο εγκαινιάστηκε επίσημα στις 20 Νοεμβρίου 2011, στεγάζεται στο ιστορικό κτίριο «Δεσποτικό». Στόχος της ίδρυσης του Λαογραφικού Μουσείου Τσαριτσάνης είναι η διάσωση της πλούσιας λαογραφικής κληρονομιάς του τόπου μας και η προβολή της, παράλληλα με την ανάδειξη της ιστορίας και των μνημείων της Τσαριτσάνης. Η έκθεση του λαογραφικού υλικού διαρθρώνεται στις εξής ενότητες: Διαδικασία κατασκευής υφαντών- ύφανση στον αργαλειό. Δείγματα υφαντών και κεντημάτων. Λαϊκή Τέχνη. Παλιά εργαλεία και εξαρτήματα παραδοσιακών επαγγελματιών και τεχνιτών. Αντικείμενα και εργαλεία οικιακής χρήσης. Αντικείμενα- εξοπλισμός και εργαλεία του αγροτοκτηνοτροφικού βίου.

 Από την ίδρυσή του έως και σήμερα δέχεται πλήθος επισκεπτών από σχολεία όλης της χώρας, διάφορους συλλόγους και φορείς.

Χορευτικά Συγκρότηματα: Αποτελείται από 4 τμήματα παραδοσιακών χορών για παιδιά, εφήβους και ενήλικες, με δωρεάν συμμετοχή. Το χορευτικό διαθέτει πλούσιο βεστιάριο με τοπικές παραδοσιακές φορεσιές και συμμετέχει σε εκδηλώσεις, διατηρώντας ζωντανή την τοπική παράδοση.

Μουσικά και Καλλιτεχνικά Τμήματα: Στον σύλλογο λειτουργούν επίσης τμήματα μουσικής παιδείας και μικτή χορωδία με δωρεάν συμμετοχή, όπου διδάσκεται θεωρία και πράξη μουσικών οργάνων και τραγουδιού. Τα μαθήματα και οι πρόβες γίνονται σε τοπικές αίθουσες και δίνουν τη δυνατότητα σε παιδιά και ενήλικες να καλλιεργήσουν την μουσική τους παιδεία. Η μικτή χορωδία έχει δείξει άριστο δείγμα γραφής παρουσιάζοντας σπουδαία αφιερώματα σε μεγάλους μουσικοσυνθέτες της Ελλάδας.(Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Ξαρχάκος, Λοΐζος).

Πολιτιστικές και Κοινωνικές Εκδηλώσεις Ήθη και έθιμα. Ο Σύλλογος διοργανώνει πλήθος εκδηλώσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, που έχουν γίνει θεσμός. Όπως το πανηγύρι που γίνεται κάθε χρόνο στην πλατεία Το river party στην κρυόβρυση, το έθιμο της φωτιάς και το γαϊτανάκι της απόκριες την αναβίωση του εθίμου του Πασχαλιάτικου χορού την δεύτερη μέρα του Πάσχα στο Άγιο Αθανάσιο, τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα την πεζοπορία στο βράχο της  Αγια Σωτήρα. Επίσης, ο Σύλλογος έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για τον αθλητισμό όπως τουρνουά μπάσκετ- βόλει, τμήματα δημιουργικής απασχόλησης, ποδηλατάδα. Τέλος το πιο σημαντικό γεγονός αποτελεί το “Αντάμωμα Απανταχού Τσαριτσανιωτών”, μια μεγάλη συνάντηση των απανταχού Τσαριτσανιωτών που πραγματοποιείται περιοδικά και φέρνει ξανά κοντά όσους κατάγονται από το χωριό, ως μια μεγάλη γιορτή μνήμης και αναβίωσης στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Κινηματογραφική Λέσχη: Δημιουργήθηκε με σκοπό όχι μόνο τις προβολές ταινιών, αλλά και τη συλλογή και διάσωση οπτικοακουστικού υλικού τοπικού ενδιαφέροντος. Η λέσχη διαθέτει ιδιόκτητο εξοπλισμό προβολής και έχει αναλάβει την αρχειοθέτηση παλιών φωτογραφιών, βίντεο και ντοκουμέντων της περιοχής.

Δίπλα στα προβλήματα της τοπικής κοινωνίας

Η επίδραση του Μορφωτικού Συλλόγου στην τοπική κοινωνία της Τσαριτσάνης θεωρείται ανεκτίμητη και πολυδιάστατη. Από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του, ο Σύλλογος στέκεται δίπλα στα προβλήματα που αντιμετωπίζει τόσο η τοπική κοινωνία όσο  ευρύτερα. Η διοίκηση του Συλλόγου δεν έμεινε αδιάφορη μπροστά στα προβλήματα και τους αγώνες των εργαζομένων, των αγροτών και της νεολαίας του τόπου μας. Το Δ.Σ του Συλλόγου στήριξε εμπράκτως και με ανακοινώσεις τους αγώνες των αγροτών και κτηνοτρόφων ενάντια στην πολιτική που τους ξεκληρίζει.  Και για τη συμπαράστασή του στις κινητοποιήσεις τους, αντιμετώπισε διώξεις και δικαστήρια.

Στήριξε τον αγώνα που κάνουν οι κάτοικοι της Αετοράχης ενάντια στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών δίπλα στο χωριό τους. Τα σχέδια για φωτοβολταϊκά περιλαμβάνουν και την Τσαριτσάνη και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε.

Επίσης πρωτοστάτησε στο να οργανωθούν κινητοποιήσεις για να μην συγκαλυφθεί το έγκλημα των Τεμπών. Ένα έγκλημα που στοίχισε την ζωή σε 57 ανθρώπους κυρίως νέους κάνοντας πράξη το σύνθημα « Το έγκλημα αυτό δεν συγκαλυφτεί όσο των νεκρών γινόμαστε φωνή»

Το Δ.Σ  διαχρονικά, μπήκε μπροστά στον αγώνα που έκαναν οι μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί του σχολείου μας ενάντια στα σχέδια που ήθελαν να το κλείσουν και όλοι μαζί τα καταφέραμε. Επίσης, στήριξε τις διάφορες δράσεις που έκαναν οι μαθητές για να μαζέψουν χρήματα για τις εκπαιδευτικές τους εκδρομές.

Επιπλέον, ο Σύλλογος δεν διστάζει να αναλάβει δράση σε κοινωνικά ζητήματα: για παράδειγμα, έχει οργανώσει αντιρατσιστικά φεστιβάλ, ομιλίες για την βία κατά των γυναικών και δεν δίστασε να καταδικάσει την γενοκτονία που γίνεται κατά του παλαιστινιακού λαού.

Αλληλεγγύη στους συμπολίτες μας που δοκιμάστηκαν από φυσικές καταστροφές.

 Το Δ.Σ του Συλλόγου δεν έμεινε αμέτοχο σε προβλήματα που προέκυψαν στην χώρα μας από  πλημμύρες, φωτιές και σεισμούς. Μπήκε μπροστά στο να οργανωθεί η αλληλεγγύη με την συλλογή τροφίμων για τους πλυμμηροπαθείς της Θεσσαλίας, τους πυροπαθείς της Εύβοιας και του Έβρου, τους σεισμόπληκτους της περιοχής μας στα χωριά της Ποταμιάς, αλλά και της Τουρκίας γιατί η αλληλεγγύη δεν έχει χρώμα, θρησκεία και σύνορα. Παράλληλα μέλη του Συλλόγου συμμετείχαν  στην πρωτοβουλία του Σωματείου Οικοδόμων Ελασσόνας για τον καθαρισμό σπιτιών που είχαν πλημμυρήσει από την κακοκαιρία DANIEL στο χωριό Σωτήριο.

Ο Σύλλογος τα 47 χρόνια λειτουργίας του έχει καταστεί σημείο αναφοράς για την  τοπική κοινότητα και την ευρύτερη περιοχή της Ελασσόνας: οι εκδηλώσεις και οι πρωτοβουλίες του Συλλόγου αποτελούν μέρος της πολιτιστικής ταυτότητας της Τσαριτσάνης και συσπειρώνουν τους κατοίκους του χωριού.

Πολλές γενιές Τσαριτσανιωτών μεγάλωσαν συμμετέχοντας στις δράσεις και τα τμήματα του Συλλόγου γεγονός που συνέβαλε στη διαμόρφωση μιας πιο μορφωμένης και ανοιχτόμυαλης τοπικής κοινωνίας.

Η παρουσία και η δράση του Μορφωτικού Συλλόγου είναι ένα κοινό σημείο αναφοράς για τους Τσαριτσανιώτες όπου γης.

 Η Συμβολή των Εθελοντών στον Μορφωτικό Σύλλογο Τσαριτσάνης

 Ο Μορφωτικός Σύλλογος Τσαριτσάνης, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, στηρίζεται στη δύναμη της συλλογικότητας, της προσφοράς και του εθελοντισμού. Πίσω από κάθε εκδήλωση, κάθε δραστηριότητα, βρίσκονται άνθρωποι που αφιερώνουν τον λιγοστό ελεύθερο χρόνο τους , κόπο και μεράκι, χωρίς να προσδοκούν αντάλλαγμα, παρά μόνο το κοινό καλό και την πρόοδο του τόπου μας. Είναι παρόντες στην προετοιμασία και κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων αλλά και στην καθαριότητα  και στην τακτοποίηση των χώρων που χρησιμοποιεί ο Σύλλογος μετά το τέλος των εκδηλώσεων.

Ο σεβασμός στο περιβάλλον και η καθαριότητα  για κάθε χώρο που φιλοξενεί τις εκδηλώσεις του Μορφωτικού Συλλόγου αποτελεί ηθική υποχρέωση.

Η παρουσία των εθελοντών δίνει ζωή στον Σύλλογο και ενώνει τις γενιές – από τους νεότερους μαθητές μέχρι τους παλιούς φίλους του χωριού που επιστρέφουν κάθε καλοκαίρι για να βοηθήσουν και να προσφέρουν.

Μέσα από την προσφορά τους, μεταδίδεται το μήνυμα ότι ο πολιτισμός είναι υπόθεση όλων μας. Ότι μπορούμε, με ενότητα και αγάπη για τον τόπο μας, να δημιουργήσουμε, να διατηρήσουμε το χωρίο ζωντανό και να το εξελίξουμε.

Ένα μεγάλο «ευχαριστώ» σε όλους εκείνους που με ήθος, ταπεινότητα και ενθουσιασμό στέκονται δίπλα στον Μορφωτικό Σύλλογο Τσαριτσάνης όλα αυτά τα χρόνια. Χωρίς εσάς, τίποτα δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.

Εν κατακλείδι, ο Μορφωτικός Σύλλογος Τσαριτσάνης έχει εξελιχθεί σε θεσμό με καθοριστική επίδραση στην τοπική κοινωνία. Προσφέροντας γνώση, πολιτισμό, κοινωνική συνοχή και περηφάνια για την παράδοση, έχει συμβάλει στη διαμόρφωση  της πολιτιστικής  ταυτότητας της Τσαριτσάνης στις τελευταίες δεκαετίες. Το έργο του συνεχίζεται αδιάκοπα, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι ο πολιτισμός μπορεί και πρέπει να είναι προσιτός σε όλους και να υπηρετεί το κοινωνικό σύνολο.