8 ΜΑΡΤΗ:ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Η 8η Μάρτη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το εργατικό κίνημα, με τους αγώνες των εργατριών και την ιστορία τους.

Στις 8 Μάρτη 1857, οι εργαζόμενες στα ραφτάδικα της Νέας Υόρκης κατέβηκαν σε απεργία, διεκδικώντας ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς και μείωση των ωρών εργασίας. Οι γυναίκες εκείνη την εποχή δούλευαν στα εργοστάσια ακόμα και 16 ώρες τη μέρα, ενώ οι μισθοί τους ήταν σημαντικά μικρότεροι από των αντρών συναδέλφων τους. Ετσι, στα αιτήματα περιλαμβάνονταν η μείωση των ωρών εργασίας στις 10 και η εξίσωση των μισθών αντρών και γυναικών. Η απεργία και οι διαδηλώσεις αντιμετωπίστηκαν από τους καπιταλιστές και την κυβέρνηση με την αστυνομία και τα όπλα και τελικά βάφτηκαν στο αίμα των εργατριών.

Η απεργία της 8ης Μάρτη 1857 αναδείχθηκε σε μια από τις πιο σημαντικές στιγμές του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, καθώς έθεσε στην πρώτη γραμμή το ζήτημα της πάλης κατά των φυλετικών διακρίσεων, κατά της ανισοτιμίας των γυναικών, σε συνδυασμό με τον αγώνα ενάντια στην εκμετάλλευση.

Το 1910, η Κλάρα Τσέτκιν, μια από τις μεγαλύτερες γυναικείες φυσιογνωμίες του παγκόσμιου εργατικού επαναστατικού κινήματος, πρότεινε στη Β' Διεθνή Συνδιάσκεψη των σοσιαλιστριών γυναικών την καθιέρωση της 8ης Μάρτη ως Παγκόσμιας Μέρας της Γυναίκας,πρόταση που έγινε αποδεκτή.

                                            

Οι πρώτες απεργίες εργατριών

Ο καπιταλισμός, βάζοντας μαζικά τις γυναίκες στην παραγωγή, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθούν η πάλη και οι αγώνες τους. Εξάλλου, η ανάπτυξη της βιομηχανίας επιφύλαξε απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, τόσο για τις γυναίκες όσο και για τα παιδιά. Σε Ευρώπη και Αμερική, γυναίκες της εργατικής τάξης δούλευαν μαζί με ανήλικα παιδιά σε εργοστάσια και ορυχεία, από τα χαράματα μέχρι το βράδυ, χωρίς καμία ώρα ξεκούρασης.

Η πρώτη γυναικεία απεργία έγινε στην αγγλική πόλη Γουόρτσεστερ το 1804, από τις εργάτριες που κατασκεύαζαν γάντια. Στις ΗΠΑ, η πρώτη αποκλειστικά γυναικεία απεργία έγινε το 1820 στις βιοτεχνίες ενδυμάτων του Νιου Ινγκλαντ, με αιτήματα για καλύτερες συνθήκες δουλειάς, αξιοπρεπείς μισθούς και μικρότερα ωράρια. Το 1828 απήργησαν οι υφάντριες στο Ντόβερ. Το 1831 τις ακολούθησαν οι Γαλλίδες καπελούδες. Το 1834 και το 1836 έγιναν δύο ακόμη μεγάλες απεργίες από τις βαμβακεργάτριες της βιομηχανίας Λόουελ στη Μασαχουσέτη. Το 1844 οι εργάτριες της συγκεκριμένης βαμβακοβιομηχανίας ίδρυσαν το πρώτο γυναικείο εργατικό σωματείο. Η έντονη δραστηριότητά του είχε ως αποτέλεσμα τις πρώτες μεταρρυθμίσεις στις συνθήκες εργασίας στην κλωστοϋφαντουργία.

Οι συνθήκες εργασίας στα κέντρα του εμπορίου ενδυμάτων στις μεγάλες πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη, ήταν μεσαιωνικές. Συχνά εκδηλώνονταν πυρκαγιές που έθεταν σε κίνδυνο τη ζωή των εργαζομένων, ο φωτισμός κάτω από τον οποίο δούλευαν ήταν ανεπαρκής, ο ήχος των μηχανημάτων εκκωφαντικός και το περιβάλλον ανθυγιεινό. Στις εργάτριες επιβάλλονταν πρόστιμα επειδή μιλούσαν, γελούσαν ή τραγουδούσαν, για τους λεκέδες από τα λάδια των μηχανών πάνω στα υφάσματα, για τα γαζιά που ήταν πολύ σφιχτά ή πολύ χαλαρά.

Το Φλεβάρη του 1910 έγινε στη Νέα Υόρκη μια μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση, στην οποία πήραν μέρος πάνω από 20.000 εργάτριες. Για 13 βδομάδες, γυναίκες μεταξύ 16 και 25 ετών πραγματοποιούσαν πικετοφορίες σε καθημερινή βάση. Σε αυτές δέχονταν συχνά την επίθεση των αστυνομικών. Ωστόσο η απεργία δεν διαλύθηκε, παρά μόνο όταν έγιναν συμβιβασμοί στις περισσότερες επιχειρήσεις.

Το Μάρτη του 1911, ένα χρόνο μετά την καθιέρωση της 8ης Μάρτη ως Παγκόσμιας Μέρας της Γυναίκας, 1.000.000 άντρες και γυναίκες τίμησαν την επέτειο με μαζικές συγκεντρώσεις.

Στις 8/3/1912, 23.000 εργάτριες στην κλωστοϋφαντουργία της Νέας Υόρκης απήργησαν και ζήτησαν για μια ακόμη φορά 10ωρο, καλύτερες συνθήκες, ίσο μισθό με τους άντρες, κατάργηση της παιδικής εργασίας και δικαίωμα ψήφου, διαδηλώνοντας με το σύνθημα «ψωμί και τριαντάφυλλα».

Στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η πρώτη απεργία εργατριών έγινε στις 13/4/1892, από τις υφάντριες του εργοστασίου των Αδελφών Ρετσίνα, στον Πειραιά. Εκείνη τη χρονιά, οι εργοδότες αποφάσισαν να μειώσουν την αμοιβή των εργατριών από 80 σε 65 λεπτά το τόπι υφάσματος.

Τα επόμενα χρόνια, οι γυναίκες της εργατικής τάξης έλαβαν μέρος σε πολλές κινητοποιήσεις, δίνοντας και θύματα στον αγώνα, κάνοντας το πρώτο ουσιαστικό βήμα για τη χειραφέτηση και την ισοτιμία τους.

Το 1924 οι καπνεργάτες κατεβαίνουν σε απεργία. Οι συνθήκες εργασίας τους ήταν άσχημες, τα μεροκάματά τους μικρά, ενώ η αξιοποίηση των μηχανών έφερνε ανεργία. Στην απεργία των καπνεργατών της Καβάλας σκοτώθηκε η καπνεργάτρια Μαρία Χουσιάδου.

Το 1926, στην απεργία στο εργοστάσιο «Παπαστράτος» στο Αγρίνιο, στην ομάδα περιφρούρησης της απεργίας και στις συγκεντρώσεις συμμετείχε και η εργάτρια Βασιλική Γεωργαντζέλη, μητέρα δύο παιδιών και 6 μηνών έγκυος. Σκοτώθηκε στις 8/8/1926, κατά τη διάρκεια πορείας των απεργών, από τα πυρά της αστυνομίας.

Το 1927 σκοτώθηκε η καπνεργάτρια Κωνσταντέλλη, επίσης από το Αγρίνιο. Αλλά και η Αναστασία Καρανικόλα, στις μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης, στις 9/5/1936.