Η ομιλία της Χριστίνας Ζήσαρου, Αντιπροέδρου του Συλλόγου στην εκδήλωση με τίτλο "Αχ ξενιτιά"

 

Η λέξη «ξενιτιά» είναι φορτωμένη με νόημα βαθύ και πολυδιάστατο. Δεν πρόκειται μόνο για μια απλή μετακίνηση ανθρώπων από έναν τόπο σε έναν άλλο. Είναι εμπειρία ζωής, είναι βίωμα υπαρξιακό. Είναι ο χωρισμός από την πατρίδα, το σπίτι, τους ανθρώπους και τις μνήμες. Είναι η αναζήτηση για κάτι καλύτερο, συχνά μέσα από δύσκολες και επώδυνες συνθήκες.

Η ξενιτιά κουβαλά μέσα της δίκοπα συναισθήματα: από τη μία την ελπίδα και το όραμα μιας καλύτερης ζωής, και από την άλλη την πίκρα της απομάκρυνσης, της μοναξιάς, της νοσταλγίας. Είναι η καρδιά που μένει πίσω, ακόμα κι όταν το σώμα βρίσκεται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.

Από τα πρώτα κιόλας χρόνια της νεότερης ελληνικής ιστορίας, ο ελληνικός λαός βρέθηκε στην ανάγκη να ξενιτευτεί. Από τα καράβια των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τα αεροπλάνα του σήμερα, γενιές Ελλήνων έφυγαν για να βρουν δουλειά, να μορφωθούν, να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Κι όμως, όπου κι αν πήγαν, κουβάλησαν μαζί τους την Ελλάδα – τη γλώσσα, τα ήθη, τα τραγούδια, την πίστη, την οικογένεια.

Στην πορεία αυτή της ξενιτιάς, η Τσαριτσάνη είχε και αυτή τη δική της ξεχωριστή συμμετοχή καθώς πολλοί πατριώτες ήταν αυτοί που έφυγαν για αναζήτηση καλύτερης τύχης σ’άλλα μέρη του εξωτερικού και του εσωτερικού.

Η μετανάστευση άρχισε στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν πολλοί Τσαριτσανιώτες έφυγαν προς το εξωτερικό(Βουδαπέστη,Βίεννη,Μιλάνο,Βενετία,Βραϊλα΄,Ιάσιο,Βουκουρέστι) άλλοι σαν έμποροι και άλλοι καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους. Μεγάλη μετακίνηση του πληθυσμού της κωμόπολης προς άλλες πόλεις του εσωτερικού της Ελλάδας( Σέρρες,Φιλιππούπολη,Κέρκυρα,Σιδηρόκαστρο,Θεσσαλονική,Μυτιλήνη)σημειώθηκε το 1805 μετά την επιδημία της πανώλης που ενέσκηψε και θέρισε κυριολεκτικά την Τσαριτσάνη. Αργότερα παρατηρήθηκε μετανάστευση το 1901 και το 1912.Από το 1950 και μετά αρκετοί Τσαριτσανιώτες έφυγαν στο εξωτερικό (Αυστραλία,Κανάδα,ΗΠΑ,Γερμανία,Ολλανδία,Βέλγιο) και άλλοι στο εσωτερικό της χώρας(Αθήνα,Βόλο,Θεσσαλονίκη,Καβάλα,Γιάννενα. Έφυγαν για να χτίσουν μια ζωή με προοπτική, αφήνοντας πίσω τους το χωριό, τις οικογένειες, τα χώματα που τους γέννησαν.

Οι Τσαριτσανιώτες της διασποράς διακρίθηκαν για την εργατικότητα, την ακεραιότητα και τη δυνατή τους σύνδεση με τις ρίζες τους, ίδρυσαν συλλόγους,δίδαξαν στα παιδιά τους από πού κατάγονται Το 1924 διαβάζουμε στο βιβλίο «σελίδες τοπικής ιστορίας» του Βασίλη Πλάτανου, ο Αλληλοβοηθητικός Σύλλογος Τσαριτσανιωτών  «ο Μέγας Οικονόμος» πραγματοποίησε στις ΗΠΑ την πρώτη ετήσια εκδρομή στην εξοχή. Το πρόγραμμα της εκδρομής  που περιλάμβανε πλουσιοπάροχο γεύμα, παιχνίδια και παραδοσιακούς χορούς για να έρθουν σε επαφή με τους χορούς της Ελλάδας τα παιδιά τους.

Οι «ξενιτεμένοι» Τσαριτσανιώτες δεν λησμόνησαν ποτέ τον τόπο τους. Αντίθετα, φρόντισαν να τον τιμήσουν, να τον στηρίξουν και να τον κρατήσουν ζωντανό μέσα στις οικογένειες και στα παιδιά τους. Πολλοί διατήρησαν τη γλώσσα και τα έθιμα.Άλλοι βοήθησαν υλικά το χωριό, με δωρεές, με έργα, με αθόρυβη προσφορά. Το μακρινό 1921 ο σύλλογος Τσαριτσανιωτών  των ΗΠΑ πραγματοποίησε χοροσπερίδα στο ΜANCHETSER υπέρ των ορφανών του πολέμου συγκεντρώνοντας 326 δολάρια τα οποία εστάλησαν στην Τσαριτσάνη. Ακόμα και όταν δεν μπορούσαν να επιστρέψουν, κρατούσαν ζωντανή την ψυχική επαφή με την Τσαριτσάνη.

Η αγάπη και το ενδιαφέρον των Απανταχού Τσαριτσανιώτων για την ιδιαίτερή τους πατρίδα δεν σταμάτησε ποτέ όλα τα χρόνια μέχρι και σήμερα όπου οι «ξενιτεμένοι» Τσαριτσανιώτες επισκέπτονται την αγαπημένη τους πατρίδα και ενισχύουν το έργο του Συλλόγου μας με κάθε τρόπο.

Σήμερα, με την εκδήλωση αυτή στα πλαίσια του 4ου Ανταμώματος, η πατρίδα  και ο Μορφωτικός Σύλλογος σας το ανταποδίδει. Υποδέχεται ξανά τα παιδιά της, αγκαλιάζει τους απόδημους και αποτίει φόρο τιμής σε όσους έζησαν την ξενιτιά με αξιοπρέπεια, δύναμη και αγάπη για τις ρίζες τους.

Ας θυμόμαστε πάντα πως η Τσαριτσάνη δεν είναι μόνο ο γεωγραφικός τόπος. Είναι και το συναίσθημα που κουβαλά κανείς μέσα του, όπου κι αν βρίσκεται. Είναι η εικόνα του πλάτανου στην πλατεία, η φωνή της γιαγιάς, η καμπάνα της Παναγίας, τα μονοπάτια που έγιναν αναμνήσεις.

Η ξενιτιά μάς χώρισε σε αποστάσεις, όμως δεν κατάφερε ποτέ να σβήσει την ταυτότητά μας. Αντίθετα, τη δυνάμωσε. Και σε κάθε τέτοιο αντάμωμα, αποδεικνύεται πως οι δεσμοί της καρδιάς είναι ισχυρότεροι από τους χάρτες και τους χρόνους.

Ευχόμαστε οι επόμενες γενιές να συνεχίσουν να κρατούν αυτή τη φλόγα ζωντανή. Γιατί όπου κι αν φτάσει ο άνθρωπος, δεν παύει ποτέ να γυρίζει με τον νου και την ψυχή στον τόπο που τον γέννησε.

Σήμερα, εδώ, η Τσαριτσάνη και η ξενιτιά δεν στέκουν απέναντι, αλλά μαζί – σε μια γιορτή ενότητας, μνήμης και βαθιάς αγάπης.

Φίλοι μας καλωσήρθατε από τα μαύρα ξένα,παιδιά ξενιτεμένα

Κοπιάστε απάνω φίλοι μας να φάμε και να πιούμε,τα ντέρτια μας να πούμε

Δεν ήρθαμε για φαϊ για πιή ούτε κρασί να πιούμε,αλλά ν’ανταμωθούμε

Εμείς σας επιθυμήσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε κι αντάμα να χαρούμε.

 Με τους στίχους αυτούς του παραδοσιακού τραγουδιού το Δ.Σ του Μορφωτικού Συλλόγου καλωσορίζει σήμερα όλους τους ξενιτεμένους που βρίσκεστε σήμερα εδώ στην αγαπημένη σας πατρίδα.

Σας ευχαριστούμε θερμά.